توسط سازمان زمین شناسی كشور انجام شد:
هشدار برای فرونشست زمین و اتمام ذخایر معدنی در كشور
مستر کار: مدیرکل دفتر برنامه ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی از هشدارهای این نهاد درباره فرونشست زمین، تغییر اقلیم و رو به پایان بودن ذخایر معدنی به ویژه سنگ آهن در کشور آگاهی داد.
رضا جدیدی روز سه شنبه در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا اضافه کرد: سازمان زمین شناسی بعنوان دیده بان آینده با شناخت از سرزمین و تغییر اقلیم مسائلی را پیش بینی می کند و نسبت به بروز بحران ها هشدار می دهد که فرونشست زمین یکی از با اهمیت ترین آنهاست.
پدیده فرونشست، پایین رفتن تدریجی سطح زمین است که دلیل اصلی آن برداشت بی رویه از سفره های آبی زیر زمینی می باشد.
جدیدی گفت: فرونشست زمین جزو بخش هایی بود که سازمان زمین شناسی از شروع دهه ۸۰ بطور رسمی و با مستنداتی کامل درباره آن به نظام برنامه ریزی کشور و مسئولان آن زمان هشدار داد که درحال ظهور بصورت جدی است.
این کارشناس زمین شناسی با اعلان اینکه پدیده فرونشست از چند دهه گذشته در کشورمان شروع شده است، افزود: سازمان زمین شناسی در دهه ۸۰ این مساله را بطور رسمی اعلام نمود اما نظام برنامه ریزی آن موقع این مساله را جدی تلقی نکرد و به دنبال پاک کردن صورت مساله بود و حتی این مساله عنوان شد که این معضل چه ارتباطی به سازمان زمین شناسی دارد.
جدیدی با اشاره به این که امروز سازمان زمین شناسی محور مطالعات فرونشست قرار گرفته و این مساله در هیات وزیران هم باتوجه به مساله خاص اصفهان مطرح گردیده است، اظهار داشت: ما باتوجه به پایش مخاطرات طبیعی و زمین شناسی در ۲ بخش به نظام برنامه ریزی کشور هشدار جدی دادیم که شامل " فرونشست زمین، تغییر اقلیم و گرد و غبار " و " رو به پایان بودن ذخایر معدنی به ویژه سنگ آهن با روند اکتشاف فعلی " است.
وی با تاکید بر این که فرونشست زمین، تغییر اقلیم و گرد و غبار مخاطراتی است که با زندگی مردم ارتباط دارد و مشکلاتی را برای آنها ایجاد می کند، اضافه کرد: لازم است که راه های مناسب برای انجام طرح های پایشی و مهار این پدیده ها در کشور هموار شود.
جدیدی با اعلان اینکه سازمان زمین شناسی در بخش منشاء یابی و پایش مخاطرات طبیعی فعالیت می کند، اشاره کرد: کار ما مهار و کنترل پدیده ها نیست بلکه نسبت به بروز آنها هشدار می دهیم، به پایش و منشاء یابی می پردازیم و نسخه هایی برای مهار آنها ارائه می نماییم.
وی افزود: زمانی که سازمان زمین شناسی اعلام می کند پدیده فرونشست ناشی از برداشت بی رویه آب های زیرزمینی است در حقیقت لزوم تعادل بخشی بین منابع و مصارف آب را مطرح کردیم و در این بخش دستگاه های اجرائی دیگر کشور باید وارد کار شوند.
این کارشناس همین طور با اشاره به محدود بودن ذخایر معدنی کشور در تامین مواد اولیه مورد نیاز صنایع به ویژه معدنی، اشاره کرد: ما دراین زمینه در اواخر دهه ۹۰ یعنی از سال ۹۷ هشدار جدی دادیم که ذخایر معدنی مانند سنگ آهن با روند اکتشاف موجود رو به پایان است.
وی توضیح داد: ما از لحاظ معدنی انتظار رخدادهای مناسب را در کشور داریم اما زمانی به این هدف می رسیم که مطالعات و اکتشافات کامل، عمقی و هدفمند صورت گیرد درحالیکه تا حالا اکتشافات معدنی به سبب نبود اکتشاف یکپارچه و سیاست گذاری واحد کامل نبوده است و دراین زمینه درحال ضربه خوردن جدی هستیم.
ذخایر سنگ آهن تا ۱۲ سال آینده رو به پایان است
جدیدی افزود: باتوجه به پیش بینی سازمان زمین شناسی، ذخایر سنگ آهن کشور با همین روند اکتشاف و برنامه ریزی و منابع مالی که هزینه می شود، ۱۰ تا ۱۲ سال آینده رو به پایان است.
وی ذخایر معدنی بوکسیت (ماده اولیه آلومینیوم) را برای هشت تا ۱۰ و مس را برای ۱۲ تا ۱۵ سال آینده تخمین زد و اظهار داشت: درباره سرب و روی اگر طرح معدن مهدی آباد (در یزد) به نتیجه برسد ذخیره مناسبی دراین زمینه پیدا می نماییم و می توانیم سالهای بیشتر دوام بیاریم اما اگر این اتفاق نیفتد ذخایر سرب و روی ۱۰ تا ۱۲ سال آینده رو به پایان است.
وی با تاکید بر ضرورت اجرای طرح اکتشاف ذخایر معدنی با بهره گیری از تکنولوژیهای جدید و مشارکت بخش خصوصی، اضافه کرد: طرح هایی دراین زمینه در دست پیگیری و اجراست و بتازگی در تفاهمنامه ای با شرکت فولاد مبارکه اصفهان قرار شد طرح ژئوفیزیک هوابرد در پهنه یکصد هزار کیلومتر مربع با هدف اکتشافات جدید ذخایر معدنی به ویژه سنگ آهن با مشارکت این بخش صورت گیرد.
ژئوفیزیک هوایی یکی از روش های مورد استفاده در نقشه برداری از دگرسانی ها و تغییرات فیزیکی زمین است که توسط هواپیما یا بالگرد انجام می شود و دارای صحت و دقت بالایی است؛ از نتایج مطالعات ژئوفیزیک هوایی برای مسائلی همچون اکتشافات ذخایر معدنی استفاده می شود.
مدیرکل دفتر برنامه ریزی سازمان زمین شناسی با تاکید بر این که ما فرصتی برای آزمون و خطا نداریم برای اینکه ممکنست این مسائل به مرحله فاجعه برسد، اظهار داشت: مخاطرات طبیعی، زندگی شهری و محیط زیست انسانی را تحت تاثیر قرار می دهد و محدود بودن ذخایر معدنی، مباحثی مانند اقتصاد، اشتغال و بحران های ناشی از کمبود مواد اولیه را در بر می گیرد.
جدیدی با اشاره به این که طرح پایش فرونشست از سه سال قبل بطور جدی در استان اصفهان انجام و به تولید اطلاعات پایه، نقشه محیط های مختلف تراکنش فرونشست در شهرها و دشت ها منجر گردیده است، گفت: این مطالعات باید بطور مستمر و با دقت بیشتر صورت گیرد از طرفی برنامه های مهار این پدیده نیز به استان اصفهان پیشنهاد شده که تعدادی از آنها درحال اجرا و تعدادی نیز مسکوت مانده است.
۳۰ استان ایران در معرض فرونشست زمین است
مدیرکل دفتر برنامه ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین شناسی با اعلان اینکه از ۳۱ استان کشور، ۳۰ استان در معرض مخاطره فرونشست زمین قرار دارد، اظهار داشت: تنها استانی که هنوز بطور جدی با این پدیده مواجه نشده، گیلان است هرچند این خطه نیز معضلات زیست محیطی خاص خودرا دارد.
جدیدی اضافه کرد: بعد از پایش فرونشست زمین در اصفهان به این نتیجه رسیدیم که طرح مذکور را بصورت جدی وارد مرحله ملی نماییم و تصمیم بر این شد که طرح ملی پایش فرونشست با همکاری دستگاه های مربوطه اجرا شود.
وی با اعلان اینکه اجرای چنین طرح هایی در زمان حاضر دیر شده و برخی مناطق به مراحل فوق بحرانی رسیده است، اشاره کرد: این مساله کُندی نظام برنامه ریزی کشور را دراین زمینه نشان میدهد که ۲۰ سال بعد از اعلام موضع جدی سازمان زمین شناسی این کارها انجام می شود.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا سازمان زمین شناسی می تواند درباره مهار فرونشست زمین مطالبه گر باشد، توضیح داد: ما به این شکل نمی توانیم مطالبه گر باشیم اما باتوجه به بروز فرونشست زمین و وظیفه ملی که به عهده داریم شاید به این سمت رفتیم که در بعضی موارد مطالبه گری نماییم.
جدیدی با اعلان اینکه قانون مدون و محکمی درباره لازم الاجرا بودن مطالعات زمین شناسی وجود ندارد، اضافه کرد: اگر بخواهیم مطالعات این سازمان لازم الاجرا شود نیاز به قوانین وهمراهی نظام برنامه ریزی کشور دارد اما اگر وضع به همین منوال باشد نظام برنامه ریزی کشور در این قضیه نمی تواند به نتیجه برسد.
این کارشناس با اشاره به نقش سازمان زمین شناسی بعنوان نظام علمی و هشدار دهنده با اطلاعات قوی، اضافه کرد: اطلاعات ما باید در جانمایی شهری و زیرساخت های حیاتی کشور استفاده گردد برای اینکه اطلاعات پایه ای و اکتشافی ما مسیر را برای اجرای طرح های زیرساختی و معدنکاری تسهیل می کند.
وی درباره این که در زمان حاضر باتوجه به بحرانی بودن پدیده فرونشست زمین در اصفهان چه موضوعی اولویت دارد، اظهار داشت: ابتدا باید منابع و مصارف آب برای تعادل بخشی مشخص شود و طرح های زیرساختی استان، جایگزین داشته باشند تا اگر راهی یا زیرساخت حیاتی استان گرفتار مشکل شد جایگزین برای آن داشته باشیم.
جدیدی افزود: حالا جای آزمون و خطا، لج و لجباری و گروکشی سیاسی و ساختاری برای قدرت نمایی نیست و مردم هم باید همراهی کنند.
وی با تاکید بر اهمیت فرهنگ سازی، اشاره کرد: برای کارهایی که با مصارف آب محدود می شود باید به فکر جایگزین هم باشیم بعنوان مثال اگر مقرر است کشاورزی محدود شود به فکر روش های جایگزین برای تامین معیشت باشیم که این مساله از وظایف سایر دستگاه های اجرائیست.
در طرح های انتقال آب بطور مستقیم از زمین شناسی استعلام نشد
مدیرکل دفتر برنامه ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین شناسی در پاسخ به این که آیا در طرح های مهم انتقال آب از نظرات کارشناسی این سازمان بطور مستقیم استفاده شد، توضیح داد: انتقال آب بحث پیچیده، چند وجهی و بین دستگاهی است و بطور کلی در طرح های مهم این چنینی از اطلاعات پایه زمین شناسی بصورت غیر مستقیم استفاده می شود و طرح زیرساختی نداریم که از اطلاعات پایه زمین شناسی در آن استفاده نشود.
جدیدی با اعلان اینکه در طرح های انتقال آب مانند حوضه آبریز زاینده رود بطور مستقیم از سازمان زمین شناسی استعلام نشده است، اضافه کرد: نگاه و تحلیل های ما در سالیان اخیر نسبت به سه یا چهار دهه پیش باتوجه به تجهیز سازمان به ابزار پیشرفته متفاوت می باشد و اصرار داریم در بحث زیرساختی و شریان های حیاتی کشور از تحلیل های به روز و کارشناسی جدید سازمان زمین شناسی استفاده گردد.
وی با اشاره به تولید حدود ۳۹۰ لایه اطلاعاتی در کشور در قالب ۹۴ عنوان نقشه مختلف توسط سازمان زمین شناسی، افزود: استفاده از نتایج تحلیل ها و تلفیق اطلاعات زمین شناسی در اجرای طرح های بزرگ زیرساختی کشور لازم است.
مدیرکل دفتر برنامه ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین شناسی با اعلان اینکه وقتی یک بحران اتفاق می افتد به ما مراجعه می شود، اشاره کرد: لازم است پیش از آنکه بحرانی اتفاق بیفتد با دانش بیشتر و از دید بالاتر با بهره گیری از ظرفیت وجود به عارضه یابی و پیش گیری از بحران بپردازیم که سازمان زمین شناسی آماده ارائه نظرات کارشناسی خود دراین زمینه است.
بر اساس تعریف یونسکو، فرونشست شامل فرو ریزش یا نشست سطح زمین است که به سبب های متفاوتی در مقیاس بزرگ روی می دهد؛ بطور معمول این اصطلاح به حرکت قائم رو به پایین سطح زمین که می تواند با بردار اندک افقی همراه باشد، گفته می شود و با اهمیت ترین علت آن بهره برداری غیر اصولی و بیش از اندازه از تغذیه آبخوان است.
خسارت ناشی از فرونشست زمین شامل تخریب سفره های آب زیرزمینی و عدم امکان ذخیره طبیعی آب در آبخوان، تغییر شکل شبکه آبراهه ها، لطمه به شریان های حیاتی (پل ها، راه ها، خطوط راه آهن و مجاری فاضلاب ها)، خسارت به سازه های شهری و مسکونی، خرابی پوشش چاه ها، خسارت جدی و جبران ناشدنی به نواحی صنعتی و کشاورزی و ایجاد شکاف در زمین است.
منبع: mastercar.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب