ویروس كرونا چه بلایی بر سر خودروسازان آورده است؟
مستر كار: صنعت خودرو در بحران بی سابقه ای گرفتار شده است؛ این گزارش تصویری روشن از وضعیت خودروسازان جهان در كوران كرونا ترسیم می كند.
فروش خودرو در اتحادیه اروپا ۵۰ درصد سقوط کرده است. فروش خودرو در ایالات متحده آمریکا ۳۸ درصد سقوط کرده است. فروش خودرو در چین هم ۴۸ درصد سقوط کرده است. در کنار این اعداد سرسام آور، باید اضافه کرد که فقط ۸ خودروساز برتر غرب در سه ماهه اول سال جاری ۵۰ میلیارد دلار از نقدینگی خویش را از دست داده اند.
ویروس کرونا، ترسناک ترین وضعیت را در میان صنایع مختلف، برای صنعت خودروسازی رقم زده است. حالا کارخانه ها در سرتاسر جهان به جز چین و کره جنوبی تعطیل هستند. میزان تولید و فروش خودرو افت بی سابقه ای از زمان بحران مالی جهانی داشته است. با صفر شدن تولید و فروش، بحران نقدینگی و از دست رفتن سرمایه هم به تدریج خویش را نشان می دهد؛ اگر خودروسازان نتوانند با کمک های دولتی سرمایه و نقدینگی لازم خویش را تأمین کنند، ویروس کرونا آنها را به سرنوشتی تلخ می کشاند. سرنوشتی که نشریه اکونومیست به صراحت درباره آن می نویسد: «ممکن است که تا آخر سال، هیچ پولی برای خودروسازان باقی نماند.»
ایرنا در گزارشی جامع به بررسی وضعیت صنعت خودروسازی در جهان پرداخته است؛ ۱۴ میلیون نفر در اروپا و ۱۸ میلیون نفر در آمریکا به صورت مستقیم و غیر مستقیم در این صنعت شاغل هستند. حالا آمریکایی ها شدیدترین افت در فروش را تجربه می کنند و اروپایی ها هم نگران باختن بازار به رقبای آسیایی شان هستند.
۱- خودروسازان آمریکایی؛ سقوط ۷.۱ درصدی فروش جنرال موتور
خودروسازان آمریکایی روزهای سختی را می گذرانند. تمام کارخانه های خودروسازی تعطیل هستند و برای بازگشایی، مشغول مذاکره با اتحادیه کارگران هستند. خودروسازی «تسلا» به کارگران خود با کاهش حقوق، مرخصی داده است. این کارخانه تا آخر سال ۲۰۱۹، ۴۸ هزار کارگر داشت. دیگر خودروسازان هم در همین وضعیت هستند.
بر اساس گزارش بیزینس اینسایدر، آخرین باری که صنعت خودروی آمریکا چنین وضعیتی را تجربه کرد، در زمان جنگ جهانی دوم بود.
تولید صنعتی در آمریکا در چند دهه اخیر بسیار کاهش یافته و این کشور به سمت تولید خدمات پیش رفته است. اما از آن جایی که ایالات متحده آمریکا با جمعیت ۳۳۰ میلیون نفری، بازار بزرگی برای خودرو به حساب می آید، هنوز کارخانه های خودروسازی زیادی در این کشور فعال می باشند. نزدیک به ۱۸ میلیون نفر در ایالات متحده آمریکا، در صنعت خودروسازی کار می کنند.
حالا این کارخانه ها در معرض صدمه جدی قرار گرفته اند. طبق گزارش «سی ان بی سی»، میزان فروش خودرو در سه ماهه اول سال ۲۰۲۰ در آمریکا کاهش جدی داشته است. میزان فروش «جنرال موتور» ۷.۱ درصد و فروش «فیات» هم ۱۰.۴ درصد افت کرده است. اما شدیدترین کاهش فروش را کارخانه «نیسان موتور» در آمریکا تجربه کرده است؛ فروش محصولات این کارخانه در سه ماهه اول سال جاری، نزدیک به ۳۰ درصد سقوط کرده است.
البته کاهش میزان فروش، تنها مربوط به خودروسازان آمریکایی نیست و خودروسازان تمام دنیا چنین وضعیتی دارند. میزان فروش «هیوندایی موتور» در سه ماهه اول ۲۰۲۰، ۱۱ درصد افت کرده است. تنها در ماه مارس، محصولات این خودروساز آسیایی سقوط ۴۲.۶ درصدی را در فروش از سرگذرانده اند. فروش «هوندا موتور» هم ۱۹.۲ درصد در سه ماهه اول سال و ۴۸ درصد در ماه مارس سقوط کرده است. «فولکس واگن» هم ۱۲.۶ درصد در ماه مارس، کمتر خودرو فروخته است. هچنین طبق گزارش سی ان بی سی، «پورشه» و «مزدا» هم در ماه مارس سال جاری به ترتیب ۲۰.۲ و ۳۷.۲ درصد کمتر از سال قبل فروش داشته اند.
مذاکره با اتحادیه کارگران برای بازگشایی
فولکس واگن، تویوتا و فیات تمام کارخانه هایشان را در آمریکا از اوایل ماه می با شیوع کرونا بسته بودند. این غول های خودروسازی، حالا برای بازگشایی کارخانه ها برنامه ریزی کرده اند. اما طبق گزارش سی ان ان بیزینس، اتحادیه کارگران خودرو اعتقاد دارد که از سرگیری تولید، هنوز زود است.
این اتحادیه در اطلاعیه ای که اخیرا انتشار یافته، اعلام نمود: «در این نقطه از زمان، به باور اتحادیه داده های علمی نشان داده است که بازگشت اعضای اتحادیه به کار ایمن نیست. ما هنوز آزمایش کافی انجام نداده ایم تا میزان خطری را که اعضا واقعا با آن روبرو هستند، درک نماییم.»
این در حالی است که به قول سخنگوی کارخانه فیات، تولید این خودروساز از چهارم ماه می از سر گرفته می شود. کارخانه های تویوتا، فولکس واگن و هیوندایی هم همین برنامه را دارند. البته آنها اعلام نموده اند که پروتکل های مختلف بهداشتی را برای تأمین ایمنی کارگران در مقابل ویروس کرونا، اجرا می کنند. فولکس واگن و هیوندایی هم اعلام نموده اند که دمای بدن کارگران را در هنگام ورود به کارخانه کنترل خواهند کرد. فولکس واگن علاوه بر این، تضمین داده است که تجهیزات حفاظتی مانند ماسک و دستکش برای کارگران فراهم آورد.
اتحادیه کارگران خودرو هنوز در حال مذاکره با چند کارخانه خودروسازی برای رسیدن به تفاهم بهترین راه حفاظت از کارگران است.
تولید ونتیلاتور الزامی
اما در این شرایط، خودروسازان در این شرایط، تولید دستگاه های تنفسی یا ونتیلاتور را در دستور کار خود قرار داده اند. طبق گزارش «فرانس۲۴»، کارخانه های آمریکایی جنرال موتور و فورد، و کارخانه های فرانسوی پژو و رنو خط تولیدهایی برای ونتیلاتور ایجاد کردند. چون که با کمبود دستگاه تنفسی، پزشکان مجبور شده بودند که بین مرگ و زندگی بیمارها تصمیم گیری کنند و دستگاه را به کسانی که سن کمتر یا وضعیت سلامت مطمئن تری دارند، اختصاص دهند.
در این شرایط برخی از دولت ها مانند آمریکا، کارخانه های خودروسازی را مجبور به تولید ونتیلاتور کردند. فرانس ۲۴ می نویسد: «تغییر کاربری کارخانه ها برای تولید اورژانسی، ذهن ها را به مقایسه با دوران جنگ جهانی دوم کشاند؛ زمانی که خودروسازان مجبور به ساخت تانک و هواپیماهای جنگی بودند.»
بعضی از کارشناسان می گویند که ساخت دستگاه حیاتی تنفسی، تکنیک ها و روند متفاوتی با آنچه که معمولا در کارخانه های خودروسازی اتفاق می افتد، دارد. با این وجود «دونالد ترامپ» و «امانوئل ماکرون» روسای جمهوری بوده اند که کارخانه های خودروسازی را موظف به تولید این دستگاه کرده اند. در فرانسه، کنسرسیومی از شرکت های صنعتی همچون پژو برای تولید ۱۰ هزار دستگاه ونتیلاتور تا دهم ماه می، بوجود آمده است.
اجبار خودروسازان به تولید ونتیلاتور حالا به جایی رسیده است که نیویورک تایمز از آن با کنایه «یک شکست در سیاست گذاری و برنامه ریزی» یاد می کند.
نمودار زیر میزان فروش ماهانه خودرو در آمریکا را (به میلیون دستگاه در هر ماه) نشان می دهد:
۲- بحران بی سابقه در صنعت خودروی اروپا؛ ۱۴ میلیون شغل در معرض خطر
«اتحادیه تولیدکنندگان خودروی اروپایی» در پایگاه اینترنتی خود درباره وضعیت این روزهای خودروسازان اروپایی می نویسد: «تاثیر ویروس کرونا بر جامعه و اقتصاد جهانی بی سابقه است و نتایج سخت و خطرناکی برای صنعت خودرو دارد. بیشتر اعضای اتحادیه ما کارخانه هایشان را به صورت موقت تعطیل کرده اند. سقوط تقاضا، کمبود عرضه و اقدامات دولت برای قرنطینه سبب این تعطیلی بوده است. بعضی از خودروسازان هم در بین کارگران خود با شیوع کرونا روبرو هستند.»
«اریک مارک» رئیس اتحادیه تولیدکنندگان خودروی اروپا می گوید: «این بدترین بحرانی است که تابحال روی صنعت خودروسازی اثر گذاشته است. در شرایطی که تمام تولیدات متوقف شده و شبکه خرده فروشی بسته شده است، شغل ۱۴ میلیون اروپایی در معرض خطر جدی است. ما خواهان اقدامات جدی و هماهنگ در سطح ملی و اتحادیه اروپا هستیم تا نقدینگی فوری برای پشتیبانی از کارخانه های خودروسازی، عرضه کنندگان و نمایندگی های آنها فراهم گردد.»
در سراسر اتحادیه اروپا، ۲۲۹ کارخانه تولید و مونتاژ وسایل نقلیه فعالیت می نمایند. به صورت مستقیم، ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر در بخش تولید فعال می باشند. به صورت گسترده تر، بخش خودروسازی در اروپا برای ۱۳ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر شغل مستقیم و غیر مستقیم بوجود آورده است.
اتحادیه خودروسازان اروپا اعتقاد دارد که کارخانه های خودروسازی باید به کار برگردند. رئیس این اتحادیه می گوید: «باید اقدامات جدی برای پیشگیری از صدمه های اساسی به این بخش و از دست دادن دائمی شغل، ظرفیت ها نوآوری و توانایی تحقیق و توسعه صورت گیرد. همینطور اروپا باید برای تحریک بخش خودروسازی آماده شود، بخشی که برای بهبود و بازیابی اقتصاد کلان اروپا کلیدی است. همینطور ادامه تولید و عرضه قطعات یدکی و شبکه های خدمات نقلیه هم مهم می باشد. این مسئله نه تنها برای حفظ لجستیک حیاتی، بلکه برای کارهای خدمات اورژانسی مانند آمبولانس ها، آتش نشان ها، سازمان های امدادی و دیگر خدمات عمومی پزشکی هم ضروریست.»
افت ۵۰ درصدی فروش خودرو در اروپا
بر اساس گزارش اتحادیه خودروسازان اروپا، ۱۱.۴ درصد از کل مشاغل تولیدی اروپا در بخش خودروسازی قرار دارد. وسایل نقلیه موتوری در ۱۵ کشور اروپایی، ۴۲۸ میلیارد یورو در درآمدهای مالیاتی سهم دارند. صنعت خودروی اروپا، همینطور ۸۴.۸ میلیارد دلار مازاد تجاری برای اتحادیه اروپا بوجود آورده است. گردش مالی این صنعت هم به اندازه ۷ درصد از کل تولید ناخالص داخلی اروپاست.
اما حالا ویروس کرونا بلایی بر سر خودروسازان اروپا آورده، که کارشناسان می ترسند یک دهه از پیش شکست خورده پیش روی صنعت خودروسازی اروپا باشد. نشریه «فورچون» می نویسد: «فولکس واگن بعنوان بزرگترین خودروساز جهان و بعد هم برندهایی مانند آئودی، پورشه، لامبورگینی کارخانه هایشان را در اسپانیا، پرتغال، اسلواکی و ایتالیا تعطیل کرده اند. کارشناسان نگرانند که در این شرایط رقبای آسیایی فرصت های جدیدی را پیدا کنند.»
در اروپا به نظر می آید که اوضاع برای شرکت «رنو» که ۱۵ درصد از سهام آن دولتی است، بدتر از دیگر خودروسازان است. قبل از آنکه ویروس کرونا عالم گیر شود، شرکت رنو در مورد بسته شدن احتمال کارخانه هایش اخطار داده بود. چون که این خودروساز در سال ۲۰۱۹، ۱۴۱ میلیون یورو ضرر خالص داشته است. طبق گزارش «دیلی صباح» فروش رنو هم سال قبل ۳.۴ درصد کاهش پیدا کرد و به ۳.۷۵ میلیون دستگاه رسید. دولت فرانسه اعلام نموده است که نسبت به بسته شدن کارخانه ها و یا تعدیل کارگران رنو، «هوشیار» است.
بر اساس گزارش «گاردین» میزان تولید خودرو در انگلستان هم به پایین ترین سطح از زمان بحران مالی جهانی در سال ۲۰۰۸ رسیده است. پیشبینی ها نشان داده است که در این کشور، میزان تولید خودرو در سال ۲۰۲۰، به تنها ۱.۱ میلیون دستگاه می رسد که حکایت از سقوط ۱۸ درصدی تولید دارد. این پایین ترین رقم از سال ۲۰۰۹ است؛ در آن زمان و در شرایط بحران مالی جهانی، آلمان ۹۹۹ هزار و ۶۴۰ دستگاه خودرو تولید کرد.
برآوردهای اتحادیه تولیدکنندگان خودروی اروپا، تأثیر ویروس کرونا بر صنعت خودروسازی را بسیار قابل توجه توصیف می کند و شاهد آنرا کاهش در تعداد ثبت نام خرید خودرو می داند که در ماه مارس سال جاری نسبت به سال گذشته، ۵۰ درصد افت کرده است. در ایتالیا این میزان افت، نزدیک به ۸۵ درصد بوده است. پس از این کشور، فرانسه با ۷۲ درصد و اسپانیا با ۶۹ درصد بدترین افت را داشته اند.
نمودار زیر، میزان ثبت نام برای خودروی مسافربری را در بعضی از کشورهای اروپایی نشان می دهد:
۳- خودروسازان آسیایی در موضع ضعف جهانی
بر اساس گزارش «آسیا ریویو»، «تویوتا» و «مزدا» قرار بود که سایت تولید خودروی مشترک به ارزش ۱.۶ میلیارد دلار در آمریکا راه اندازی کنند. اما با همه گیری کووید-۱۹ این برنامه آنها به تاخیر افتاد. حالا این شرکت ها اعلام نموده اند که با تاخیر چند ماهه، تولید این سایت را از اواسط سال ۲۰۲۱ آغاز خواهند کرد. پایگاه خبری آسیا ریویو می نویسد: «تاخیر در راه اندازی این خط تولید جدید، دو شرکت تویوتا و مزدا را در موقعیت ضعیفی قرار می دهد که پس از آن، به آسانی نمی توانند به بازار فروش شمال آمریکا بازگردند.»
در هندوستان نیز، «سوزوکی موتور» در حال راه اندازی سومین مرکز تولید خود در غرب گجرات بود. اما همه گیری ویروس کرونا، برنامه آنها را هم به تاخیر انداخت. حالا حتی اگر همه گیری کووید-۱۹ هم پشت سر گذاشته شود، باز همن مشخص نیست که تقاضا برای خودرو بهبود یابد یا نه.
در چین هم «نیسان موتور» به دنبال راه اندازی خط تولید جدید خودرو های الکترونیکی در ووهان بود. اما با شیوع کرونا از همین شهر، برنامه نیسان هم به تاخیر افتاد و لغو شد.
بر اساس برآورد شرکت تحقیقاتی «گزارش های خودرویی LMC» سال قبل ظرفیت تولید جهانی ۱۴۲.۲۳ میلیون وسیله نقلیه بوده است. این رقم نسبت به یک دهه پیش، به علت سرمایه گذاری خودروسازان در کشورهای در حال توسعه ۵۰ درصد افزایش یافته است. اما با این حال، تقاضا به اندازه میزان تولید رشد نکرده است. در ۱۰ سال گذشته، تقاضا برای خودرو ۴۰ درصد افزایش یافته و به ۸۹ میلیون و ۷۱۰ هزار دستگاه در سال رسیده است. پارسال میزان بهره وری کارخانه های خودروسازی، ۶۳ درصد بوده است که کمترین میزان از سال ۲۰۰۱ است. این در شرایطی است که نرخ بهره وری ۷۰ درصدی برای سودآوری کارخانه های خودروسازی ضروری می باشد. البته تمام این ارقام، روایتی از وضعیت قبل از گرفتاری جهان با ویروس کروناست.
سقوط ۴۲ درصدی فروش خودرو در چین
«فروش خودرو در چین با از بین رفتن عرضه به علت ویروس کرونا، به بدترین وضعیت در تاریخ رسید.» نشریه آمریکایی «وال استریت ژورنال» وضعیت صنعت خودروی چین را اینطور توصیف می کند. طبق گزارش سازمان تولیدکنندگان خودروی چین، میزان فروش خودروسازان چینی در سه ماهه اول سال ۲۰۲۰ نسبت به ۲۰۱۹، ۴۲ درصد سقوط کرده و به ۳.۷ میلیون دستگاه رسیده است. میزان افت فروش خودرو های چینی در ماه مارس نسبت به ماه فوریه هم ۷۹ درصد بوده است.
چین بزرگترین خودروساز جهان بشمار می رود که بیشتر از ۲۴ میلیون واحد تولید وسایل نقلیه موتوری در سرتاسر کشور خود دارد.
از نخستین هفته های شیوع کرونا، زمانی که این ویروس هنوز در چین بود و به مرحله همه گیری جهانی نرسیده بود، صنعت خودرو یکی از نخستین بخش هایی بود که کارشناسان نگران صدمه جدی آن بودند. چین یک عرضه کننده عمده قطعات خودرو به تمام جهان است. بر مبنای آمار سازمان ملل متحد، در سال ۲۰۱۸ چین نزدیک به ۳۵ میلیارد دلار قطعه به دیگر کشورهای جهان صادر کرده که نزدیک به ۲۰ میلیارد دلار آن فقط به آمریکا بوده است.
به دلیل همین نقش عمده چین در صنعت خودروسازی جهان، سی ان ان بیزینس در دهم ماه فوریه نوشت بود: «تولیدکنندگان در سرتاسر جهان به قطعات چین برای حفظ زنجیره عرضه وابسته هستند. کارشناسان می ترسند که کارخانه های سراسر جهان در هفته های پیش رو به علت عدم تأمین قطعات، زمین بخورند. کارخانه های خودروسازی، از نخستین بخش هایی هستند که اثر ویروس کرونا را خواهند دید. این به علت سهم گسترده چین از بازار خودروست و اینکه حتی اگر ۹۹ درصد از قطعات یک خودرو را هم داشته باشید و یک جای کار لنگ بزند، نمی توانید آنرا بسازید.»
با وجود اینکه تمام غائله کرونا از چین شروع شده است، حالا تنها جایی در جهان که کارخانه های خودروسازی تولید را از سر گرفته اند، چین و کره جنوبی است. ویروس کرونا در این کشورها کنترل شده و کارخانه های بزرگ بازگشایی شده اند. عکس زیر، یک کارخانه خودروسازی در ووهان را نشان داده است که فعالیت خویش را از سر گرفته است:
۴- بحران نقدینگی؛ ضربه ای مهلک در کوران کرونا
از یک طرف تولید خودروسازان به صفر رسیده و از سوی دیگر فروش آنها سقوط کرده است. در این شرایط، خودروسازان پول از کجا بیاورند؟ همین قدر ساده و عامیانه، خودروسازان گرفتار بحران نقدینگی شده اند.
بلومبرگ می نویسد: «حالااز آمریکا تا هندوستان، از ویتنام تا تایلند، غول های خودروسازی خط تولید خویش را خاموش کرده اند. این اتفاق، به معنای سقوط ۱۵ درصدی فروش خودرو در سال ۲۰۲۰ است. میزان فروش خودرو در جهان، کمتر از ۸۰ میلیون خواهد بود. در آمریکا، این کاهش فروش می تواند بزرگترین افت از سال ۲۰۰۹ تا کنون باشد. حتی در چین هم که در حال کوشش برای بازگشت به کار عادی است، کارخانه ها با ظرفیتی خیلی کم کار خواهند کرد.»
بر اساس گزارش بلومبرگ، بنابراین کارخانه ها با مسئله نقدینگی رو به رو شده اند و ترازنامه های آنها برهم خورده است. میلیاردها دلار پول نقدی که خودروسازان روی آن نشسته اند، امکان دارد خیال سرمایه گذاران را راحت کند که برنامه های شرکت در حال پیش رفتن است اما خودروسازان باید به بخش های مختلفی پول نقد بدهند. هر یک دلار پول حاصل از فروش، برای تأمین هزینه های عملیاتی، پرداخت بدهی های کوتاه مدت و یا بعنوان نسبت سرمایه درگردش به کار می رود. حالا اما اوضاع آشفته شده است.
در طول بحران مالی جهانی یک دهه پیش، نسبت سرمایه در گردش کمی منفی شد و در نهایت به ۵ درصد رسید. حالا هم بلومبرگ برآورد می کند که اگر همان فرمول در نظر گرفته شود، خودروسازان نیازمند ۶.۹ میلیارد دلار نقدینگی بیشتر هستند. بلومبرگ می نویسد: «با توجه به نیازهای نقدینگی در سرتاسر اقتصاد، مشخص نیست که این پول از کجا خواهد آمد.»
فرآیند نزولی در نقدینگی این کارخانه ها می تواند سریع باشد، خودروسازان ژاپنی در ایالات متحده آمریکا حالا به روند منفی جریان سرمایه رسیده اند. طبق گزارش گلدمن ساکس، نقدینگی آنها از مثبت دو تریلیون دلار به منفی ۷.۷ میلیارد دلار رسیده است. در چین هم جریان نقدینگی، با سودآوری همبستگی نزدیکی دارد و حالا خودروسازان به چالش خورده اند.
بحران نقدینگی در صنعت خودرو، می تواند از این هم گسترده تر باشد. برخی از قطعه سازان بزرگ چین برای ۳۰ تا ۵۰ درصد از کسب وکار خود به خودروسازان بین المللی وابسته هستند تا بتوانند نقدینگی عملیاتی را تهیه کنند. به دنبال این وضعیت بحران بدهی ایجاد می شود و با سقوط ارزش سهام خودروسازی ها، آنها بازوهای تأمین مالی خویش را هم از دست می دهند.
بلومبرگ می نویسد: «موقعیت غول های خودروسازی حالا یادآور سال های بحران مالی است. زمانی که خودروسازی «دیترویت» (ایالتی که مرکز کارخانه های خودروسازی در آمریکاست) در معرض فروپاشی قرار گرفت، دولت آمریکا با بسته نجات مالی ۸۲ میلیارد دلاری به روش های مختلف از درد سقطو اقتصادی جلوگیری کرد. حالا هم خودروسازان باردیگر به کمک مالی نیاز دارند.»
نشریه «اکونومیست» هم بحران نقدینگی را برای خودروسازان، یک نگرانی فوری می داند و می نویسد: «سال ۲۰۲۰ قرار بود که برای خودروسازان سال خوبی باشد. اما به جای آن، دولت ها در سرتاسر جهان دستور به تعطیلی کارخانه ها دادند و ازاین رو مصرف کنندگان، هیچ خریدی انجام ندادند. حالا پیشبینی می شود که میزان فروش خودرو، به یک پنجم کاهش پیدا کند و به پایین ترین رقم از زمان بحران مالی سال ۲۰۰۸-۲۰۰۹ برسد. فقط ۸ خودروساز برتر غربی، در سه ماهه اول سال جاری ۵۰ میلیارد دلار از نقدینگی خویش را از دست داده اند و امکان دارد که تا آخر سال، هیچ پولی برایشان باقی نماند.»
منبع: مستر كار
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب